Ankara Tabip Odası, 6 Şubat sarsıntısı konusunda bir açıklama yayınladı. Sarsıntının üzerinden bir yıl geçmesine karşın pek kişinin yakınlarına ulaşamadığını, bir çok bireyden de haber alınamadığı bildirildi.
İşte O Açıklamam
6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde; 20 Şubat 2023 tarihinde ise Hatay Yayladağ’da meydana gelen sarsıntılarda resmi sayılara nazaran 50 binden fazla yurttaşımız hayatını kaybederken, 500 binden fazla bina hasar gördü. Zelzelenin etkilediği 11 vilayette; Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Malatya, Diyarbakır, Adana, Kilis ve Elazığ vilayetlerinde farklı büyüklüklerde can ve mal kayıpları gerçekleşti. Pek çok yerde bağlantı, güç, üretim, lojistik altyapıları ziyan görürken, sıhhat ve eğitim üzere temel kamu hizmetleri durma noktasına geldi. Ortadan bir yıl geçmesine karşın pek çok kişi yakınlarına ulaşamadı ve birçok şahıstan hala alınamıyor. Türkiye için “6 Şubat” karanlığın ve acının yıldönümü olarak tarihe geçti. Deprem doğal bir afet olmasına karşın sonuçlarını bu derece yıkıcı hale getiren ülkeyi şirket üzere yöneten anlayıştır. İnşaat, yapı ve kontrolden sorumlu kamu otoritelerinin rant ve menfaat uğruna yaptıkları usulsüzlükler, mevzuata ters süreçler, verdikleri müsaadeler, ihale kayırmacılıkları daha çok vefatla sonuçlanmıştır.
Kentsel Yıkım
1999 Marmara Zelzelesinden sonra değişmeyen rantçı zihniyet nedeniyle 6 Şubat sarsıntılarında yıkımın boyutu iddia edilenin daha üzerindedir. Sarsıntıdan birkaç ay sonra hazırlanan resmi raporlara nazaran; 11 vilayette bulunan 5 milyon 649 bin 317 konuttan 518 bin 9’u “Acil+Ağır+Yıkık” olarak nitelendirilirken, 131 bin 577’si “Orta Hasarlı”, 1 milyon 279 bin 727’si ise “Az Hasarlı” olarak belirlendi. Sarsıntılardan sonra toplam 1 milyon 929 bin 313 konutun hasar aldığı ortaya çıktı. Sarsıntıdan konut manasında en çok ziyan gören vilayetler Adıyaman, Kahramanmaraş, Malatya ve Hatay oldu. Adıyaman’da konutların yüzde 68.1’inde, Kahramanmaraş’ta yüzde 57.8’inde, Malatya’da yüzde 55.6’sında, Hatay’da ise 50.8’inde hasar tespit edildi. Bölgedeki her 3 konuttan 1’i sarsıntı nedeniyle hasar aldı. TMMOB Mimarlar Odası’nın 6 Şubat 2023 Zelzeleleri Raporuna nazaran sarsıntıların tesirli olduğu Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa vilayetlerinde yurttaşların ikamet ettikleri konutların bulunduğu toplam 3 milyon 478 bin 575 binanın yüzde 51,14’ü 2001 ve sonrasında; yüzde 27,56’sı 1981-2000 yılları ortasında; yüzde 9,96’sı 1980 ve öncesinde inşa edilmiştir. Yapıların yüzde 11,33’ünün inşa edildiği tarih bilinmemektedir. Velhasıl resmi bilgiler incelendiğinde zelzeleden etkilenen vilayetlerdeki yapı stokunun büyük bir kısmının tez edildiği üzere 1999 öncesi inşa edilmediği; yıkılan yahut hasar gören yapılarda 2001 ve sonrasında inşa edilen yeni yapı oranının yaklaşık yüzde 50 olduğu anlaşılmaktadır.
radan bir yıl geçmesine karşın pek çok kişi yakınlarına ulaşamadı ve birçok bireyden hala alınamıyor. Türkiye için “6 Şubat” karanlığın ve acının yıldönümü olarak tarihe geçti.Sağlık Hizmetlerinde Sıkıntılar ve Altyapı Yıkımı
Sağlık hizmetlerinde yaşanan sıkıntılar süreksiz tedbirlerle çözülmeye çalışılmışsa da devam etmektedir. 2022 yılı datalarına nazaran Sıhhat Bakanlığı’na bağlı hastanelerin yüzde 12,5’i, birinci basamak sıhhat tesislerinin ise yüzde 17,5’i zelzelenin ziyan verdiği bölgede bulunmaktadır. Sıhhat Bakanlığı’na bağlı hastanelerde hizmet veren toplam uzman ve pratisyen tabiplerin yüzde 16,5’i, başka sıhhat işçisinin ise yüzde 15,5’i sarsıntıdan etkilenen 11 vilayette misyon yapmaktadır. Ne var ki, TTB, Ankara Tabip Odası, sarsıntı bölgesinde çalışma yürüten tabip odaları olarak yaptığımız incelemeler sonucunda doktorların ve sıhhat işçilerinin meselelerinin tahliline yönelik bir strateji geliştirilmediği, özlük haklarında iyileştirmeler sağlanmadığı görülmüştür. Tayin hakkı çıkması sonrası birtakım branşlarda eksilme yaşanmış, bu da kalan doktorların üzerindeki yükü ziyadesiyle artırmıştır. Başta Hatay ili olmak üzere sıhhat hizmeti veren ünitelerin fiziki koşulları düzeltilmemiş, kimi ünitelerdeki ekipman eksikliği giderilmemiştir. Yıkılan aile sıhhati merkezlerinin imali için hiçbir çalışma başlatılmamıştır. Sıhhat kurumları güzergâhındakiler başta olmak üzere yolların hala yapılmamasına bağlı olarak ulaşım sorunu çözülememiştir. Yıkımların sürmesi, su kuyularının moloz döküm alanlarının yakınına açılması üzere nedenlerden dolayı içilebilir suya erişim hala sağlanamamıştır. Yıkım, moloz döküm ve ayrıştırma çalışmalarının kurallarına uygun yürütülmemesi nedeniyle kanserojen lif, asbest ve toksik tozların havaya karışma sorunu sona ermemiştir. Aşı ve izlem eksiklikleri sorunu giderilmemiştir. Gündelik ömrün olağana dönememesi, temel gereksinimlere erişimin sağlanamaması, istihdam meselesinin giderilememesi üzere nedenlerden dolayı ruhsal meselelerde artış olmasına rağmen ruhsal dayanak çalışmaları geliştirilmemiştir. Öte yandan sarsıntıdan sonra altyapı hizmetlerinde aksaklıklar sürmektedir. Hatay’da yurttaşlar hala pak suya erişim zahmeti yaşamakta, sağlıklı ve nitelikli konutlarda barınamamaktadır. Her yağmurdan sonra yaşanan su baskınları nedeniyle çadır ve konteynır kentlerde hijyen ve paklık problemleri baş göstermektedir. Kış mevsiminin gelmesiyle birlikte pek çok çadır ve konteynır kentte kalan yurttaşlarımız ısınma problemlerinden mustariptir.
TTB Olağandışı Durumlarda Sıhhat Hizmeti Kolu Gözlemi
Deprem bölgesinde faal olarak çalışan TTB Olağandışı Durumlarda Sıhhat Hizmeti Kolu zelzelenin birinci yılına dair müşahedelerinde şu konuların üzerinde durmaktadır:
• Sarsıntıdan en fazla etkilenen Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Malatya başta olmak üzere, meskenleri yıkılan yüzbinlerce yurttaşımız süreksiz barınma yerlerinde kalmaktadırlar.
• Konteyner kentler yetersiz kalmakta ve kış şartlarında ısınma değerli bir sorun olarak öne çıkmaktadır.
• Konteynere geçenlerin kira yardımının kesilmesi riski ve buna eklenen ulaşım, toplumsal ahenk, konutundan eşyalarının çalınma riski nedeniyle hafif-orta hasarlı olan konutundan uzaklaşmama üzere telaşlar yüzünden, değerli bir nüfus, tercihen konutuna yakın yerlerde çadırda kalmaya devam etmektedir. Konteynerde kalanların elektrik faturaları ise barınma sıkıntısını içinde olduğumuz kış aylarında daha da ağırlaştırmaktadır.
• Hatay başta olmak üzere, bölgede sıhhat kurumlarına topu ulaşımın yetersiz ve fiyatlı olması, halkın geçim kaynaklarını değerli ölçüde yitirmiş olması nedeniyle, önemli bir sorun olmayı sürdürmektedir.
• Bölgede halkın yataklı kurumlara toplu taşımayla ulaşması hala kıymetli bir sıkıntıdır.
• Hatay’da gebe bayanlar için doğum yapabilecekleri bir yataklı kuruma ulaşmak zelzeleden bir yıl sonra, hala değerli bir sorun olmaya devam etmektedir.
• Birinci basamakta verilmesi gereken çocuklar için bağışıklama ve hamile izlemleri, ASM’lerin bölge değil nüfus temeline nazaran faaliyet göstermesi yüzünden, kıymetli ölçüde gerilemiş vaziyettedir. Çoğalan kızamık olguları, bağışıklamada oluşan zaafla da bağlı görünmektedir.
• Tedaviye dirençli uyuz olguları bölgede ağır olarak görülmekte ve giderek bütün ülke sathına yayıldığı gözlenmektedir. Bunun değerli bir nedeni bölgeden dışarıya İstanbul, Ankara, Mersin, İzmir, Bursa üzere vilayetler başta olmak üzere 4 milyon civarında nüfus göçü yaşanmış olmasıdır.
• Bölgede engelliler için özel olarak inşa edilen yegane konteyner kent Hatay’da eğimi epeyce dik bir zirveye inşa edilmiştir.
• Sarsıntıdan etkilenen kaç vatandaşımızın uzuv kaybı yaşadığına dair ortada sağlıklı bir data bulunmamaktadır.
“Dayanışma Yaşatır”
Depremin birinci gününden itibaren “Dayanışma Yaşatır” şiarı ile hareket eden Ankara Tabip Odası yaşanan acılara biraz merhem olabilmek hedefiyle yurttaşlarımızla ve kurumlarla birlikte dayanışma seferberliği başlatmıştır.
• 11 ili etkileyen Maraş ve Hatay sarsıntıları nedeniyle çok büyük bir yıkım yaşanırken 6 Şubat sabahı tabipler olarak birinci yaptığımız şey, örgütlenmek ve yardım kampanyalarını organize etmekti.
• Zelzele bölgesinde istekli çalışmak isteyen Ankaralı doktorların tertibini sağladık.
• Acil gereksinim duyulan battaniye, uyku tulumu, gözetici kıyafet, giysi, ayakkabı, katalitik soba, fener, ışıldak, kuru besin gereçleri, paklık gereci, bebek bezi, bebek maması, hijyenik ped, ilkyardım seti üzere gereçlerin temini için yardım kampanyası düzenledik.
• Sarsıntı bölgesinde acil sıhhat hizmetlerinin uyumu, tespit ve incelemelerde bulunmak üzere bölgeye intikal eden TTB heyetine Oda aracımız tahsis edildi.
• Gelen materyalleri idare şuramız, oda aktivistleri, tıp öğrencileri ve oda işçileri ile birlikte tasnifleyerek paketledik ve acil muhtaçlık duyulan bölgelere ulaştırdık.
• Sarsıntı bölgelerinden Ankara’ya gelen depremzedeler için bir uyum oluşturduk ve konutlarını açan gönüllülere muhtaçlığı olan şahısları yönlendirdik. Ağır talep sonrası zelzeleden etkilenen tabipler ve aileleri çeşitli otellere yerleştirildi.
• Maraş, Malatya ve Hatay’da durma noktasına gelen sıhhat hizmetlerini canlandırmak gayesiyle hastaneler ve tabipler için materyal muhtaçlığını tespit ettik.
• Medikal ekipman ve materyal temini için tabipler ve tıp öğrencileri seferber oldu. Ankara’daki tıp fakültesi öğrencilerinin dayanışmayla temin ettikleri 40 koli tıbbi materyal, ilaçlar ve serumlar Hatay Samandağ’a yollandı.
• Çeşitli sivil toplum kuruluşları, sendikalar, meslek örgütleri, istekli yurttaşlarımız ve Çankaya Belediyesi ile yürüttüğümüz uyum sonucunda odamıza ulaşan çok sayıda ilaç, oksijen tüpü, tekerlekli sandalye, sonda üzere tıbbi ve medikal gereç gereksinim duyan kişi ve kurumlara iletildi.
• Bölgedeki sıhhat işçileri için kıyafet ve ferdî kollayıcı ekipmanlar temin edildi. Sıhhat çalışanları için hazırlanan giysi ve hijyen eserleri Malatya’ya gönderildi.
• Odamız sarsıntı bölgesine yapılacak yardım ve dayanışma için bir de bağış hesabı oluşturdu.
• Sıhhat hizmetlerinin ve dayanışma seferberliğinin daha planlı yürütülmesi maksadıyla TTB Merkez Kurulu sarsıntıdan etkilenen bölgeleri üç büyük tabip odasıyla ilişkilendirdi. Malatya ili ve kuzey Maraş (Göksun, Afşin, Elbistan, Nurhak, Ekinözü) Ankara Tabip Odası bölgesi olarak belirlendi.
• Zelzele bölgelerinden Ankara’ya gelen bireylere yönelik psikososyal çalışmaların planlanması ve uygulanması hedefiyle Psikososyal Dayanışma Ağı tekrar oluşturuldu.
• Kış şartlarında en değerli meselelerin başında barınma ve ısınma geliyordu.
• Sıhhat faaliyetlerinin daha kesintisiz sürmesi emeliyle Malatya Tabip Odası’na, birinci basamak sıhhat hizmetlerinde kullanılmak üzere konteyner ulaştırıldı.
• Ayrıyeten Bolu Tabip Odasıyla birlikte zelzele bölgesinde uyum faaliyetlerini sağlamak üzere karavan gönderildi.
• İdare Heyetimizle Kuzey Maraş ve Malatya vilayetlerinde yerinde inceleme ve tespitlerde bulunmak üzere Göksun, Afşin, Elbistan, Nurhak ilçeleri ile Malatya merkez, Doğanşehir ilçesini ziyaret ettik.
• Oluşturduğumuz heyet, Malatya ve Maraş’a yaptıkları ziyaret sonrasında izlenimlerini içeren “18-19 Şubat Malatya ve Kuzey Maraş İnceleme Raporu”nu kamuoyu ile paylaştı.
• Kurullarımız da bu süreçte faal rol aldı. Bayan Kurulumuz, Malatya’ya giderek sıhhat hizmetleri için kıymetlendirme ve çalışmalar yaptı. Bilhassa bayan sıhhati açısından muhtaçlıkları tespit etti.
• Şubat’ın sonuna gelirken sarsıntı, artık yalnızca sarsıntının vurduğu vilayetleri değil, direkt göç alan vilayetleri de etkileyeme başlamıştı. İstanbul, Ankara, Mersin üzere zelzeleden kaçan yurttaşlarımızın göç ettiği vilayetlerde çeşitli kent sıhhati ve halk sıhhati sıkıntıları görülmeye başladı.
• Odamız, Ankara Vilayet Sıhhat Müdürlüğüne resmi yazı gönderdi. Yazıda; alandan edinilen bilgilere nazaran sıhhat kuruluşlarına müracaatın yüzde 30-40 civarında artığını, müracaat artışının en çok çocuk ve yetişkin bağışıklama hizmetlerinde yaşandığını ilettik. Sarsıntı bölgesinden gelen hastaların bağışıklama programının aksamaması ismine Hepatit B ve Tetanoz aşıları olmak üzere aşı teminin sağlanması için gerekli adımların atılması davetini yaptık.
• Ankara’da tıp eğitimi gören öğrencilere takviye olmak için hayata geçirdiğimiz burs fonunu zelzeleden etkilenen öğrencilerin de yararlanacakları biçimde genişlettik. Sanatçı Nazan Kesal’ın rol aldığı Yaralarım Aşktandır isimli oyununun gelirini depremzede tıp fakültesi öğrencileri için oluşturulan burs fonuna aktardık.
• Bölgede koordinasyonumuzla yürütülen birinci basamak sıhhat faaliyetlerini izlemeye devam ettik.
• Malatya’ya iki konteyner daha teslim ettik. Konteynerlerden biri binaları hasar gören ve kullanılamaz durumda olan Malatya Tabip Odası’na oda faaliyetlerini yürütmek üzere teslim edildi. Başkası de TTB Olağandışı Durumlarda sıhhat hizmeti kolunun çalışmaları için Malatya Eğitim Araştırma Hastanesi bahçesine yerleştirildi.
• Olağandışı Durumlarda Sıhhat Hizmetleri Komitemiz zelzele bölgesinde incelemelerde bulunarak, halk sıhhati sıkıntılarını içeren Malatya Süratli Kıymetlendirme Raporunu hazırladı. Bu mühlet zarfında idare heyetimizden ve komite üyelerimizden çok sayıda tabip depremzedelerin sıhhat hizmetine erişimde sorun yaşayıp yaşamadıklarını yerinde inceledi.
• Hatay bölgesinde sıhhat hizmetine erişimde zahmet çeken köylülere ulaşım ve sıhhat denetimi takviyesinde bulunduk.
• Adıyaman Tabip Odası tarafından yaptırılan kreşin tadilatına katkı sunduk.
• Odamız sorumlu olduğu Malatya ve Kuzey Maraş bölgesiyle ilgili demografik, ekonomik, toplumsal göstergeleri de içeren emekçi sıhhati ve iş güvenliği raporu hazırladı. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
