Gevdan Aşireti, Van, Hakkari ve Şırnak bölgesinin en büyük ve en köklü aşiretlerinden biridir. Merkezi Şırnak ili Beytüşşebap ilçesi olan Gevdanlar, büyük bir çoğunluğu Van ve Hakkari illerinde ikamet etmektedir. Bu aşiret, Ertoşi Aşireti'nin bir kolu olarak bilinir. Ertoşi Aşireti, Dünyanın tek Aşiretler Konfederasyonu olarak kabul edilen bir yapıdadır. Ertoşi Aşireti, 11 kabileden oluşur ve bunlar Mamxuran, Jirki, Alan, Şerefan, Xelilan, Ezdinan, Mehmet Piran, Xavıştan, Şidan, Zewki ve Gevdan'dır.
Gevdan Aşireti’nin ismi, Kürtçe'de "iri-yarı", "yiğit" ve "kahraman" anlamına gelen "GEWD" kelimesinden türetilmiştir. Bu kelime, Ertoş Bey'in en küçük oğlu Mustafa Bey'in yiğit ve kahramanlık özelliklerinden ötürü ona takılan bir lakaptır. Zamanla bu lakap "GEVDAN" olarak değiştirilmiş ve günümüze kadar ulaşmıştır.
Soyisimler ve Aile Yapısı
Gevdan Aşireti'nin başlıca soyisimleri şunlardır:
IŞIK
ABİ
ACAR
ASLAN
BOR
GÜR
AŞKAN
Bu soyisimlerin dışında, Gevdan Aşireti’ne mensup olup farklı soyisimlere sahip aileler de bulunmaktadır. Bu soyisimler arasında:
Demir
Eminoğlu
Berk
Karadağ
Yacan
Aşan
Keçeci
Kılıç
Kotas
Güneş
Borak
Durmaz
Çelik
Karagöz
Kapalak
Akgün
Dere
Yılmaz
Al
Ertunç
Bu çeşitlilik, aşiretin büyük bir merkeziyetçiliğe rağmen, farklı ailelerin varlığını sürdürdüğünü gösterir.
Günümüz Durumu ve Dağılım
Gevdan Aşireti, nüfus olarak oldukça kalabalıktır. Şırnak ili Beytüşşebap ilçesi Ortalı (Bezal) ve Yeşilöz (Feraşin) köylerinden köken alarak, Van, Hakkari ve Şırnak illerinde geniş bir nüfus oluşturmuşlardır. Bugün, bu aşiret, Türkiye'nin birçok büyük şehri olan İstanbul, Antalya, Muğla, İzmir, Aydın, Ankara, Adana, Mersin, Siirt ve Batman gibi illerinde; ayrıca Kuzey Irak'ta ve Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde de temsil edilmektedir. Gevdan Aşireti’nin toplam nüfusunun yaklaşık 1 milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Aşiret Birlikteliği ve Ayrışma
Gevdan Aşireti, nüfus artışı ve göç nedeniyle kendi içinde çeşitli aile gruplarına ayrılmış durumdadır. Ancak, aşiret içindeki bu ayrışmalara rağmen, Gevdan Aşireti'nin genel birliği ve merkezilik anlayışı hâlâ güçlü bir şekilde korunmaktadır. Bu, Gevdan Aşireti’ni diğer aşiretlerden ayıran en belirgin özelliklerden biridir ve aşiret üyeleri arasında sıkı bir bağ ve dayanışma ruhunu temsil eder.